به نقل از «فارس»

روضه خانگی، رسمی 500 ساله در کهن خانه‌های شهرضا

تاریخ انتشار: ۱۵ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۲۹۲۳۲

به گزارش خبرگزاری فارس از شهرضا، روضه خانگی واژه آشنایی است برای ایرانی‌ها. می‌گویند عطر چای روضه مثل طعم غذای نذری با همه خوراکی‌ها فرق دارد. تمام سال‌های کودکی و نوجوانی هر سال روزها را شمارش می‌کردم تا باز وقت روضه‌های محرم و صفر شود، خانه‌ها سیاهپوش می‌شوند و بوی گلاب و عطر چای روضه فضای خانه‌ها را پر می‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ذوق می‌کردم وقتی سینی چای پر از استکان‌های کمر باریک را در خانه‌های قدیمی تعارف می‌کردند.

این روزها اگر از هیأت و مراسم روضه‌خوانی سخن به میان آید، اذهان و به ویژه نسل جدید به یاد مجالس هیأت و جمعیت‌های بسیار زیاد در عزاداری ماه محرم می‌افتد. اما در شهرضا هنوز هم محله‌هایی هستند که علاوه بر ماه محرم و صفر در باقی ایام سال و در خانه‌ها، مجلس «روضه خانگی» برگزار می‌شود.

 

براساس برخی نقل‌های تاریخی، روضه‌های خانگی زمانی که رضاشاه در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی، برگزاری مجالس عزاداری در مساجد و تکایا را ممنوع کرد، میان مردم رواج پیدا کرد و مردم برای برپایی مجلس عزاداری به خانه‌ها رفتند و هربار یک نفر بانی روضه در منزل خود بود و حتی پس از آزادی دوباره برگزاری مجالس عزاداری در حسینیه‌ها و مساجد، جلسات روضه‌های خانگی در کنار تکایا و هیأت‌ها ادامه پیدا کرد.

روضه‌های خانگی سادگی بسیاری دارد به‌طوری که با یک پذیرایی ساده همچون چای و قند نیز می‌توان اقدام به برگزاری این روضه کرد تا بتوان از ثواب بسیار آن بهره‌مند شد. ساده‌ترین، کم‌خرج‌ترین و شاید مخلص‌ترین محفل‌های این روزهای عزاداری در کشور، همین «روضه‌های خانگی» هستند. روضه‌هایی که باید بگذاریم دوباره مثل قدیم‌ترها دستمان را بگیرند تا در محرم حسین(ع) فکرمان لابه‌لای هیأت‌های بزرگ، مداح‌های مشهور و سخنران‌های پرآوازه گم نشود.

 

قدمت پانصد ساله روضه ایرانی

با اینکه روضه و روضه‌خوانی در مصائب ائمه به زمان خود این بزرگواران برمی‌گردد، اما منابع تاریخی، پیدایش جلسات روضه‌خوانی در ایران را به زمان صفویان نسبت می‌دهند.

شاید ریشه نامگذاری نوحه خوانی برای ائمه و این که مجالس ذکر مصیبت برای ائمه، «روضه» نامیده شده است، این باشد که آن زمان نوحه خوانان، از روی کتاب «روضه الشهدا» نوشته ملاحسین کاشفی سبزواری مصایب ائمه را نقل می‌کردند و احتمالا رفته رفته، مجالس ذکر مصیبت را «روضه» نامیدند.

این کتاب که کمی قبل تر از روی کار آمدن صفویان به زبان فارسی نوشته شد، حاوی مطالبی درباره اتفاقاتی که در کربلا افتاد و مصایبی که بر اهل بیت وارد آمده است بود و کسانی که از روی این کتاب برای مردم می خواندند «روضه خوان» نامیده شدند.

بعدها در زمان قاجار نیز این روضه خوانی‌ها ادامه پیدا کرد و تعزیه و پرده‌خوانی نیز به وجود آمد و تمام این ها دست به دست هم داد تا مجالس روضه رونق بگیرند و سینه به سینه به نسل‌های بعد منتقل شوند.

 

۵ قرن روضه‌خوانی در خانه‌های قدیمی شهرضا

 از زمان‌های گذشته منازلی در شهرضا قرار دارد که تا به امروز در ایام محرم روضه‌خوانی و عزاداری امام حسین(ع) در آن انجام می‌شود و هیئات مذهبی شهرستان با حضور در این منازل به عزاداری مشغول می‌شوند.

نگارنده تاریخ شهرضا مرحوم مسیح الله جمالی در کتاب خود می‌نویسد، تاریخ گواهی می‌دهد مردم برعیله بنی‌امیه و در داخل کشور وسیع ایران آن روز که سه میلیون کیلومتر مربع وسعت داشته مخالفت‌های خود را به هر عنوان دنبال می‌کردند نظیر ساختن مساجد و تکایا و وقف املاک مزروعی، باغات، کاروانسراها، مغازه‌ها، بازارها، سقاخانه‌ها، آسیاب و سنگ آب، آب قنوات و قنوات و در وقف نامه‌ها همه آمده که در فلان مدت روضه‌خوان‌ها برای اباعبدالله الحسین(ع) انجام شود و تمام این وقف نامه‌ها که در آنها ریشه وقف است، مسئله روضه‌خوانی مطرح است.

در شهرضا منازلی زیادی وجود دارد که سال‌هاست در آنها در دهه محرم و دیگر ایام سال روضه‌خوانی می‌شود، بعضی از این منازل حدود ۵۰۰ سال است که در آن روضه‌خوانی می‌شود.

 

از تکیه حاجی تا تکیه سنگ‌تراش‌ها

تکیه حاجی در موعد ظهر تمامی دسته‌جات در تکیه جمع شده و برنامه سینه‌زنی و زنجیرزنی و سنگ‌زن همه برنامه خود را اجرا می‌کنند.

 از تکایای معروف قدیمی شهر تکیه اقدمیه (مدرسه اقدمیه) است که در قدیم بنا و به تکیه باقی  مشهور بوده این تکیه از تکایای بسیار قدیمی است.

 از تکایای قدیمی دیگر در شهرضا تکیه دوالی‌هاست که در حد شرقی شهرضا واقع شده و تاکنون در آن روضه‌خوانی می‌شود.

 تکیه قدیمی دیگر تکیه سنگ تراش‌هاست که در بازار قرار دارد و در این تکیه روضه‌خوانی برگزار می‌شود.

 دیگر تکیه سنگ زن شهرضا این تکیه در خیابان حکیم فرزانه واقع شده است، در این تکیه در ایام محرم و صفر روضه‌خوانی می‌شود و دسته سنگ زن از این محل راه‌اندازی می‌شود.

 از دیگر مکان‌های روضه‌خوانی این شهرستان، تکیه محله آقا است که این محل به اضافه تعدادی از آب‌های صحرای فضل‌آباد و املاک آن که در خیابان ولیعصرغربی قرار دارد، در طول سال در تکیه محله آقا روضه‌خوانی است، امیر حمزه فرمانده سپاه شاه عباس صفوی مدتی که در شهرضا ماند و این املاک را بر سید شهدا برای روضه‌خوانی وقف کرده است.

 

روضه‌خوانی در خانه ناجی و گلزاری

یکی دیگر از منازل قدیمی روضه خوانی منزل آقا محمد حسین قدسی است که در بازار بزرگ قرار دارد و دسته سینه زن از منزل این شخص در واقع حرکت می‌کنند و این منزل حدود ۴۰۰ سال است که در آن روضه‌خوانی می‌شود.

یکی دیگر از محل‌های روضه‌خوانی تکیه امام رضا(ع) واقع در در محله فضل آباد است.

تکیه منبرسنگی و منزل حاج محمد حسن ضیائی است که در خیابان شهید بهشتی قرار دارد و حدود ۴۰۰ سال است در این مکان روضه‌خوانی می‌شود و دیگر منزل حاج سید مهدی گلزاری واقع در خیابان شهید بهشتی است که بیش از ۱۳۰ سال است در آن روضه‌خوانی می‌شود.

منزل حاج عبدالرسول ناجی واقع در کوچه فقیه از یکصد سال بیشتر است که درآن روضه خوانی می‌شود. منزل حاج میرزا محمدعلی حریری واقع در کوچه خان که در ایام محرم در آن روضه‌خوانی است به علاوه باید دانست که در تمامی اماکن مقدسه نظیر بیت العباس، مسجد حضرت علی(ع)، مسجد امام حسین(ع) و بسیاری از منازل شخصی در شب‌های جمعه روضه‌خوانی می‌شود و این ارادتی است که جمع مردم شهرضا به چهارده معصوم دارند.

 

 گذشته از آنچه نامبرده شد منازل و تکایای دیگری نیز مراسم روضه‌خوانی در آنها انجام می‌شود مانند تکیه توکل اول خیابان حکیم فرزانه و دیگر تکیه و جایگاه باشکوه دسته سقا که از دستجات قدیمی و با اهمیت شهرضا است.

منازل میرزا محمدعلی شاهی، چاووشی، مرحوم حاج جواد گلابی و حاج عبدالعلی گلابی و حاج خلیل حداد و شریفی در میدان طالقانی، مدرسه علمیه (تکیه اولیاء) از دیگر مکان‌هایی است که در آن روضه‌خوانی می‌شود.

منزل مرحوم سید مصطفی فاطمی در کوچه شرکت برق از مکان‌های بسیار قدیمی و سابقه روضه‌خوانی در آن به ۴۰۰ سال می‌رسد و منزل حاج سیف الله جاوری و روضه خوانی در محل تکیه انصارالحسین(ع) انجام می‌شود.

دیگر مجالس روضه‌خوانی منزل حاج محمدرضا اعتدالی، حاج بهرام تنهایی و حبیب الله سخایی  و در طول سال اداره اوقاف از وقفیات که در دست دارد در بیت العباس به مدت یک ماه روضه می‌گیرد به علاوه عده‌ای در مسجد جامع از بابت وقفیات روضه می‌گیرند.

 

به گزارش فارس، هوس بوی عطر چای روضه را دارم! وقتی دلت شرحه شرحه از بیداد آل یزید است و گلویت از ترکیدن بغض در سوزش، دستت از کوبش بر سر و سینه خسته، گوش‌ات از غوغای درون همنشینت آشفته، تنها آن چای معطر گرم انگار مرهمی برایت می‌شود.

برپایی روضه در خانه‌های قدیمی شهرضا جلوه ای از دلدادگی اهالی این دیار به امام حسین(ع) است که قدمتی دیرینه دارد و همچون میراثی کهن نسل به نسل هربار با آمدن محرم و صفر پُرشورتر از گذشته برگزار می‌شود.

پایان پیام/۶۳۱۰۱/

منبع: فارس

کلیدواژه: روضه خوانی روضه خانگی چای روضه عزاداری روضه های خانگی روضه خوانی خانه ها محرم و صفر منزل حاج حسین ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۲۹۲۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جزییات کشف معماری ۴۵۰۰ ساله در شرق ایران اعلام شد

آفتاب‌‌نیوز :

تپۀ پیرزال در ۶۰ کیلومتری جنوب زابل در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و در سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این تپه در سال ۱۴۰۲ از طرف دانشگاه زابل برای آموزش دروس عملی باستان‌شناسی به دانشجویان این رشته در دانشکدۀ هنر و معماری، برای فصل دوم کاوش شد که مهمترین یافته‌های آن، یک سازه معماری متعلق به دورۀ چهارم عصر مفرغ سیستان (حدود ۲۵۰۰ تا ۲۳۰۰ پیش از میلاد) بود، که شامل بقایای ساختمانی یک خانه در لایۀ اول این محوطه است.

حسین سرحدی ـ عضو هیأت علمی دانشگاه زابل ـ که سرپرستی دومین فصل کاوش آموزشی دانشگاه زابل در تپۀ پیرزال سیستان را به عهده داشت، گاه‌نگاری محوطه پیرزال را بر اساس یافته‌های سطحی، به دورۀ IV شهر سوخته نسبت داده است، درباره جزئیات کشف بقایای معماری متعلق به دورۀ چهارم عصر مفرغ سیستان (حدود ۲۵۰۰ تا ۲۳۰۰ پیش از میلاد) توضیح داد: این معماری شامل بقایای ساختمانی یک خانه در لایۀ اول این محوطه است. این خانه متشکل از تعدادی اتاق در حاشیۀ جنوبی یک حیاط مرکزی است.

او اضافه کرد: کاوش‌های اخیر بیانگر وجود یک کوچه است که احتمالاً این ساختمان را به ساختمان‌ها یا خانه‌های دیگر مرتبط می‌کرده است. بقایای این کوچۀ در ضلع شمالی کارگاه ۳ نشاندهندۀ توسعۀ ساخت و ساز در دورۀ آخر عصر مفرغ سیستان است.

در این فصل، که کارگاه شماره ۳ به ابعاد ۱۰ در ۱۰ متر کاوش شد، سفال‌هایی متعلق به حدود ۴۳۰۰ سال پیش، اشیاء گلی شامل پیکرک‌ها و اشیاء شمارشی نیز کشف شد.

باستان‌شناسان همچنین اشیائی را در ارتباط با مدیریت کالا و نظام داد و ستد محلی کشف کرده‌اند که استقرار در این مکان را با سایر محوطه‌های اطراف برقرار می‌کرد. این کالا‌های مبادلاتی به گمان باستان‌شناسان شامل ظروف سنگی، جانورانی همانند گاو، گوسفند و گندم و سایر ملزومات زندگی در آن دوران بوده است. به نظر آن‌ها، مبادلۀ اشیاء سنگی همچون پیکَرَک‌ها و ظروف مرمرین در این تپه از رونق خوبی برخوردار بوده است.

سرحدی درباره اهمیت این تپه باستانی گفت: بنا به یافته‌های سطحی، به نظر می‌رسد «پیرزال» یکی از بزرگترین تپه‌های متعلق به فاز انتهایی عصر مفرغ سیستان است، که تاریخ و کیفیت آن هنوز از مسائل مورد بحث باستان‌شناسی جنوب شرق ایران به شمار می‌رود.

منبع: خبرگزاری ایسنا